Een moestuin beginnen
Wil je graag zelf groenten kweken? Wij begeleiden je bij het plannen en aanleggen van je eigen moestuin!
24.04.2024
Overzicht: een moestuin beginnen
- Kies voor een zonnige plek met enige bescherming tegen de wind.
- Je kan je nieuwe groentebed op een deel van het gazon aanleggen of een stuk in de tuin dat niet wordt gebruikt.
- Afhankelijk van de structuur en de kwaliteit van je grond kan je compost of beendermeel toevoegen om deze te verbeteren.
- Kies bij het bepalen van de groenten in je moestuin voor variëteiten die goede buren zijn: niet alle planten groeien goed samen.
De volgende stappen laten je zien hoe je op de juiste manier een groentebed maakt. Bepaal eerst de locatie van het bed en zet de randen uit. Maak vervolgens de grond los en verwijder stenen en wortelonkruiden. Afhankelijk van de kwaliteit van de grond verrijk je de grond in de volgende stap met humus. Nu kan je de groenten zaaien of als zaailingen planten.
Je kan een moestuin aanleggen in de herfst of in de lente. Het is belangrijk dat het weer niet te warm of te koud is. We raden aan om een moestuin in de lente te planten, zodat de moestuin niet overwoekerd raakt tijdens de herfst en de vaak zachte winters.
De geschikte grond voor de meeste groenten is diep, los en voedzaam, zonder stenen en onkruid. Afhankelijk van de toestand van de grond moet je compost of natuurlijke meststof in de grond werken waarin je de groenten gaat zaaien of planten ter voorbereiding. Een bodemanalyse geeft duidelijkheid over de behoeften van de bodem.
Groentetuinen zijn over het algemeen eenvoudig te onderhouden, maar ze hebben wel baat bij een rustperiode en het zaaien van groenbemesting om de drie jaar.
Het is moeilijk om in het algemeen te bepalen hoe groot een groentetuin moet zijn. Om de moestuin optimaal te kunnen bewerken, raden we een maximale breedte van 1,20 meter en een maximale lengte van vier meter aan. Als je meer ruimte beschikbaar hebt, maak je gewoon meerdere groentebedden.
Begin je eigen moestuin: een rijkdom bij je achterdeur
Door in je tuin ruimte te maken voor een moestuin, kan je meer produceren dan je misschien denkt. Met slechts een paar vierkante meter kan je gemakkelijk wortelen, aardappelen en erwten kweken. Je kan je met jouw groentetuin zelfs het hele jaar door zorgen voor eten op tafel. Een groentetuin aanleggen en onderhouden is niet moeilijk, maar kost wel wat tijd en moeite. We hebben een gids samengesteld met alles wat je moet weten over het plannen en aanleggen van een succesvolle moestuin.
Een groentetuin beginnen: waar en wanneer leg je die aan?
Voordat je jouw groentebed aanlegt, moet je over je tuin nadenken en een plan opstellen met de groeiomstandigheden. Dit kan je helpen beslissen wat je kan planten. We hebben een aantal basistips en ideeën op een rijtje gezet om je te helpen bij het kiezen van een goede locatie voor je groentetuin.
De juiste plaats kiezen
Zon is essentieel om lekkere gewassen te kweken, dus overweeg om je groentebed aan te leggen in het deel van je tuin dat gedurende de dag de meeste zon krijgt. Denk ook aan beschutting, want veel planten gedijen niet op een winderige plaats. Kleine, lage hagen of losse struiken zoals aalbessenstruiken bieden een goede bescherming tegen de wind en zullen je groenten beschutten zonder ze volledig in te sluiten. Je kan je moestuintje aanleggen op een stuk gazon of een andere plaats die niet wordt gebruikt.
Als je geen open grond voor een moestuin hebt, kan je ook kiezen voor een verhoogd groentebed. Die neemt minder plaats in beslag, maar vereist wel een zekere mate van handvaardigheid.
Wanneer moet ik mijn moestuin aanleggen?
In principe kan je in elke periode van het jaar een moestuintje aanleggen, maar beter niet bij erg warm weer en wanneer er kans is op vorst. Daarom raden we je aan om je groentetuin in het voorjaar of in het najaar aan te leggen. In het voorjaar heb je als extra voordeel dat je meteen kan beginnen met planten. Als je in het najaar een moestuin aanlegt, bestaat het gevaar dat het onkruid in de winter de overhand krijgt, waardoor je dus opnieuw moet opruimen vooraleer je kan planten voor het volgend seizoen. Februari tot maart is de ideale periode om je moestuin aan te leggen.
Een groentetuin plannen en aanleggen: stapsgewijze instructies
Heb je al een paar ideeën voor je nieuwe moestuin? We begeleiden je bij de nodige stappen om een ongebruikte plek om te vormen tot een groentebed.
Stap 1: de plaats en grootte bepalen
Kweek je groenten in het deel van je tuin dat de meeste zon krijgt en dat is beschermd tegen wind. Zet de contouren van je groentebed uit met touwtjes en stokjes, of baken de randen af met krijt. Moestuinen zijn over het algemeen rechthoekig en met een breedte van ongeveer 1,2 meter kan je vanaf de zijkanten bij alle planten in het groentebed. Maak één groentebed niet langer dan vier meter. Maak verschillende afzonderlijke bedden als je meer ruimte hebt voor je groentetuin. Denk eraan om paden tussen de bedden te maken die breed genoeg zijn om op te werken. Het hoofdpad moet bovendien ongeveer minstens 80 cm breed zijn, zodat je er met een kruiwagen door kan wanneer je plant.
STIHL pro tip: Als je met je groentetuin volledig zelfvoorzienend wilt worden, moet je ongeveer 40 vierkante meter kweekruimte voorzien voor elke persoon die in je huis woont. Met zo'n groentetuin hoef je waarschijnlijk geen extra kruiden of groenten te kopen.
Praktische uitrusting voor het tuinieren
Stap 2: de grond opruimen en voorbereiden
Gebruik een hak om alle ondergroei en onkruid te verwijderen uit de grond die je hebt uitgezet. Lees in onze handige gids hoe je onkruid grondig en langdurig verwijdert. Als je een nieuwe groentetuin op een gazon plaatst, moet je het gras optillen en de grond eronder losmaken. Dit doe je het beste met een spitvork. Als het stuk erg overwoekerd en dicht begroeid is, helpt het om de grond goed om te spitten. Hiervoor kan je bijvoorbeeld een tool zoals het STIHL CombiSysteem met bodemfrees gebruiken. Vooral voor kleigrond is het gunstig om vóór je begint te planten de grond op deze manier om te spitten, omdat het water zo eenvoudiger kan binnendringen en de bodem voldoende zuurstof krijgt.
Let erop dat omspitten de structuur van de grond verandert, waardoor je de cruciale micro-organismen in de bodem kan verstoren. Bij het aanleggen van een moestuin raden we het grondig omwoelen met een cultivator alleen aan als de grond te hard of te zwaar is en de grond losser moet worden om meteen te kunnen planten. Het is ook belangrijk om stenen te verwijderen, omdat die de groei van wortels en wortelgroenten later kunnen belemmeren.
Je kan planken of stenen gebruiken om een rand rond je groentetuin te creëren. Zo blijft de grond in het groentebed en zijn de gewassen beschermd tegen schadelijke elementen. Zorg ervoor dat het bed niet te hoog boven het omringende maaiveld komt, anders drogen de randen uit.
Stap 3: de grond verbeteren
Als je de bodem van je groentebed voorbereidt, voeg dan compost of natuurlijke meststof toe die direct in de grond dringt. Beendermeel is een goede manier om voedingsstoffen aan de bodem toe te voegen. Welk type bodemverbetering je gebruikt, hangt af van de aard en toestand van de bodem. Het loont de moeite om dit beter te onderzoeken, want een goed voorbereide grond geeft planten de juiste ondersteuning en zorgt later voor een grote groenteoogst.
Werk af door het grondoppervlak te effenen met een hark.
Stap 4: een beplantingsplan maken
Je kan nu beginnen met het planten en verwelkomen van nieuwe bewoners in je moestuin. Voordat je de planten in de grond zet, is het handig om een beplantingsplan te maken waarop je ziet wat er waar moet groeien. Dit maakt het planten eenvoudiger.
Bij de planning is het belangrijk om na te gaan welke soorten groenten goed bij elkaar passen. De beste buren houden schadelijke elementen bij elkaar weg en hebben niet dezelfde voedingsstoffen nodig. We hebben voor het aanleggen van een groentetuin ↓ een tabel opgesteld met mogelijke plantencombinaties.
Zorg voor voldoende ruimte tussen de planten: groenten die dicht op elkaar staan, gedijen niet. Deze informatie staat meestal op zaadzakjes vermeld.
Markeer de nodige afstanden en rijen voor je moestuin op je beplantingsplan. Het kan handig zijn om een touwtje langs het groentebed te trekken om ervoor te zorgen dat je in een rechte lijn plant. Gebruik een hark om sleuven te maken voor je zaden of zaailingen.
Stap 5: zaaien en planten
Je kan je groentetuin op twee manieren beplanten: door te zaaien of jonge zaailingen te planten. Beide aanpakken hebben voor- en nadelen. Zaden zijn meestal goedkoper, maar zaailingen zijn over het algemeen veerkrachtiger en kan je sneller oogsten. Zeldzame en ongewone rassen vind je veel gemakkelijker in zaadvorm.
Groeigids
Elke groente heeft zijn eigen unieke kenmerken. We hebben een aantal tips en ideeën voor je op een rijtje gezet die je zullen helpen bij het ontwerpen van je moestuin, zodat je succesvol groenten kan planten en kweken.
Informatie over het planten en oogstdata
| Naam | Rijafstand cm | Plantafstand cm | Zaai - of planttijd | Oogsttijd |
|---|---|---|---|---|
| Bloemkool | 40 | 40-50 | April tot augustus | Augustus tot september |
| Broccoli | 40 | 50 | Zaaien in april; uitplanten van april tot mei | Juni tot oktober |
| Bush bonen | 60 | 5 tot 10 | Zaaien van mei tot juli | Juli tot oktober |
| Nieuwe aardappelen | 60 | 40 | Plant pootaardappelen vanaf april | Juni tot augustus |
| Sla | 30 | 25 tot 30 | Zaaien van maart tot juli; uitplanten van april tot augustus | Mei tot oktober |
| Krulsla | 30 | 15 tot 20 | Zaaien van april tot augustus | Juni tot oktober |
| Snijbiet | 20 | 30 | Zaaien van maart tot juni; uitplanten van april tot juni | Juni tot augustus |
| Wortels | 20 | 3 tot 6 | Zaaien van eind maart tot juli | Mei tot oktober |
| Prei | 30 | 15 | April | Augustus tot december |
| Radijs | 20 | 10 tot 15 | Zaaien van maart tot augustus | April tot oktober |
| Rodekool | 50 | 50 | Zaaien in april; uitplanten in mei | Juli tot oktober |
| Tomaten | 60 | 50 | Binnen zaaien vanaf februari; uitplanten van mei tot juni | Juli tot oktober |
| Ui | 25 | 10 | Vanaf eind maart of april in sets planten | Augustus tot september |
Samen planten: welke groenten groeien goed samen?
Bij het beplanten van een groentetuin is het over het algemeen zinvol om een verscheidenheid aan gewassen te kweken. Sommige kruiden en groenten zijn namelijk erg goede tuinvrienden, omdat ze elkaar beschermen tegen schadelijke elementen en dus samen bijdragen aan een succesvolle groei. Let op: er zijn ook een paar plantencombinaties die je moet vermijden omdat ze elkaars groei kunnen schaden. We hebben een paar van de belangrijkste regels voor het planten samengevat om je te helpen om optimaal te kunnen kweken.
| Plant | Tips | Gaat samen met | Gaat niet samen met |
|---|---|---|---|
| Broccoli | Heeft regelmatig grote hoeveelheden water nodig | Bonen, erwten, aardappelen, sla, selderij, tomaat | Knoflook, uien, aardbeien |
| Aardappelen | Nieuwe aardappelen kunnen vroeg in het jaar worden geoogst. | Kool, koolrabi, spinazie | Tomaten, pompoen, selderij |
| Snijbiet | Oogst alleen de buitenste bladeren | Radijzen, wortels, kool | Spinazie, rode biet |
| Wortels | Oogst binnen 8 weken | Uien, prei, radijzen, erwten | Rode biet, nieuwe aardappelen |
| Peper | Binnen laten ontkiemen en buiten uitplanten op een zonnige plek | Peterselie, selderij, basilicum, prei | Komkommer, aardappelen, erwten |
| Rode biet | Oogst vanaf september | Uien, veldsla | Spinazie |
| Tomaat | Gedijt beter in een kas dan in een groentebed. | Erwten, basilicum | Aardappelen |
| Zucchini | Heeft veel water en warmte nodig | Sla, wortel, biet, radijzen, selderij, uien | Tomaat, komkommer, aardappelen, radijzen |
| Zwiebel | Oogst alleen wanneer de bladeren geel en wit zijn | Dille, sla, wortel, rode biet, aardbeien | Erwten, kolen |
Aanvullende tips voor je groentetuin
We hebben nog een paar algemene tips voor je om ervoor te zorgen dat je nog lang kan genieten van je moestuin. Dit doe je door je bodem gezond te houden en het risico op plantenziekten tot een minimum te beperken.
Opvolging van gewassen en vruchtwisseling
Elke plant haalt bepaalde voedingsstoffen uit de grond en als je daar inzicht in krijgt, kan je bepalen welke gewassen elkaar moeten opvolgen. Zo mag je aardappelen niet meteen na tomaten, aubergines, paprika's of pepers planten. Sla en erwten gedijen daarentegen bijzonder goed in een bodem waar eerder aardappelen werden geoogst. Vruchtwisseling is niet alleen nuttig om de samenstelling van de voedingsstoffen in de bodem te beheren, maar ook omdat het risico op ziekten en plagen die de winter hebben overleefd, toeneemt als je elk jaar dezelfde groente op dezelfde plek kweekt.
We hebben wat advies voor jou op een rijtje gezet:
Opvolging van gewassen tussen seizoenen
Groenten uit dezelfde plantenfamilie mag je niet na elkaar planten in hetzelfde bed. Vergeet niet dat groenbemesting ook een gewas is.
Vruchtwisseling: bij gebruik van meerdere bedden van jaar tot jaar
Planten met hoge, gemiddelde en lage voedingsbehoeften en groenbemesting moet je jaarlijks afwisselen. Als je gewassen in je groentetuin kweekt die veel voedsel nodig hebben, zoals aardappelen, moet je die plek het daaropvolgende jaar braak laten liggen en in plaats daarvan je hongerigere groenten in een bed planten dat eerder werd gebruikt voor planten met gemiddelde voedingsbehoeften (wortelen, sla). Planten met lage voedingsbehoeften, zoals radijzen, moet je verplaatsen naar een bed waarin groenbemesting werd verbouwd.
STIHL pro tip: uien correct uitplanten
Uien zijn een lucratief gewas dat je gemakkelijk in een groentetuin kan kweken. We hebben een paar tips die het planten gemakkelijker kunnen maken. Als je uiensets plant wanneer ze droog zijn, kunnen ze door vocht in de grond opzwellen en zichzelf uit de grond duwen, waardoor het lijkt alsof je uien zich 'ontplant' hebben. Om dit te voorkomen, week je de uiensets in lauw water, liefst een nacht, voordat je ze in je tuin plant. Zorg er bij het planten eerst voor dat de punt met de scheut duidelijk boven de grond uitsteekt en strooi er dan wat grond overheen, zodat merels de uien niet uit de grond trekken. Koop alleen uiensets met bollen die ongeveer even groot zijn als een hazelnoot, omdat ze later minder snel gaan uitschieten. Bij veel soorten sjalotten (langwerpige, vaak roodachtige bollen) produceren de grote bollen de grootste oogst.
Groenbemesting
Om je groentetuin op lange termijn gezond te houden, kan je de grond van tijd tot tijd laten rusten. Tijdens deze braakperioden is het planten van groene mest in je groentetuin een goede manier om de bodem van waardevolle voedingsstoffen te voorzien en onkruid te verwijderen. Klavers en lupines zijn voorbeelden van goede groene mestsoorten. Zaai de zaden voor groenbemesting in het najaar, na het oogsten. Laat ze in de winter staan, snijd ze vervolgens af en graaf het snoeisel in de grond, zodat ze veel goeds kunnen geven om recordoogsten te behalen. Het is ook de moeite waard om groene mest te planten als je van plan bent om een bed voor een langere tijd leeg te laten.
Wintergroenten
Verwaarloos je groentetuin niet tijdens het koude seizoen. Wintergroenten, zoals verschillende soorten kool of veldsla, zijn ideaal voor een late oogst. In onze gids lees je ook hoe je jouw moestuin winterklaar kan maken.
Onderhoud en water geven
Als je de moestuin regelmatig harkt, hoef je hem minder vaak water te geven. Harken beïnvloedt de bodemstructuur doordat er minder water verdampt. De hoeveelheid water die je moet geven, hangt af van wat er groeit, en natuurlijk van het weer. Merk op dat het over het algemeen beter is om niet vaak veel water te geven dan vaak weinig water te geven. Verzameld regenwater is perfect om je planten water mee te geven.
We raden je aan om je groentetuin om de drie jaar volledig te laten rusten, zodat de grond kan regenereren. Als de grond voortdurend wordt gebruikt door planten, kan de bodemkwaliteit op lange termijn verslechteren en kunnen de voedingsstoffen uitgeput raken.
